اختلال طیف اوتیسم را بیشتر می‌توان یک اختلال نورولوژیکی معرفی نمود که در سال‌های اولیه رشد کودکی نمایان می‌شود، این اختلال در بیماران اوتیستیک باعث می‌شود که مغز فرد مبتلا به اوتیسم نتواند در زمینه رفتارهای اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی به‌درستی عمل کند و یادگیری چگونگی ارتباط و تعامل با دیگران دچار مشکل شود. کودکان و بزرگسالان دارای اختلال طیف اوتیسم در زمینه ارتباط کلامی و غیرکلامی، مهارت‌های شناختی معمول، رفتارهای اجتماعی، فعالیت‌های سرگرم‌کننده و بازی دارای مشکل می‌باشند..اختلال طیف اوتیسم(ASD)  و اوتیسم دو واژه و عبارت کلی برای گروهی از اختلالات پیچیده در رشد مغز هستند. درDSM-5همه اختلالات طیف اوتیسم در زیر چتر ASD یا اختلالات طیف اوتیسم قرار گرفتند. اکنون دیگر در اختلال طیف اوتیسم به جای انواع اوتیسم در سه سطح وجود دارد که در آن‌ها رشد مهارت‌های اجتماعی، ارتباطات و منابع و ذخایر رفتاری دچار تاخیر و انحراف گردیده است. کودکان درگیر با اختلال طیف اوتیسم اغلب تمایلات شدید به مجموعه‌ای از رفتارها نشان می‌دهند، مقاومت در برابر تغییر،  رفتار های تکراری و کلیشه ای و نقص در ارتباط چشمی دارند و پاسخ‌های مناسبی به محرکات محیطی نمی‌دهند. این اختلالات تاثیرهای متعدد و بیشماری بر روند رشد می‌گذارند. هرچه این اختلال زود تشخیص داده شود، درمان موثرتر است.

علت و دلایل اوتیسم

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های امریکا محیط و علل زیست محیطی را علت اوتیسم اعلام کردند. تاکنون نقایصی در ژنهای برخی افراد داری اوتیسم مشخص گردیده است. تاثیر الاینده های زیست محیطی و تخریبی که در محیط زندگی انسان به وجود امده نقش بسزایی در ان ایفا می کند.اکنون دیگر عنوان می گردد که در حدود ۶۲ درصد علل زیست محیطی و ترکیب آن با عوامل ژنتیک می تواند منجر به اوتیسم گردد.اما باز هم نمی توان با قاطعیت عنوان نمود که چه چیزی عامل اختلال اوتیسم است.

معیارهای تشخیصی اتیسم

الف: وجود نقایصی در ارتباطلات و تعاملات اجتماعی در تمام زمینه های گوناگون که به صورت مداوم است.

نقایصی در ارتباطات اجتماعی و عاطفی، برای مثال رفتار های اجتماعی غیر عادی و شکست در احساس شکست در شروع تعاملات اجتماعی و یا پاسخ به آن.

نقص در رفتار های ارتباطی غیر کلامی مورد استفاده برای تعاملات اجتماعی مانند کمبود یکپارچگی ارتباطات کلامی و غیر کلامی؛ ناهنجاری هایی در تماس چشمی و زبان بدن یا نقایصی در فهم و کاربرد ایما و اشارات،  نبود کامل حالات چهره و ارتباطات غیر کلامی.

نقایصی در رشد،ادراک و فهمیدن ارتباطات، برای مثال مشکلات در سازگاری رفتاری در زمینه های اجتماعی گوناگون؛ مشکلاتی در مشارکت با دیگران، دوست یابی، فقدان تمایل به همسالان.

ب: الگوهای علایق، فعالیتها و رفتارهای تکراری و محدود، همچنین مشاهده شدن دو مورد از موارد زیرکه اخیراً یا قبلا اتفاق افتاده باشد.

فعالیتهای حرکتی تکراری و کلیشه ای، استفاده کلیشه ای و غیر معمول از اشیاء یا گفتار(حرکت های ساده کلیشه ای، به خط کردن اسباب بازی ها و حرکتهای پروانه ای.

پافشاری بر یکنواختی، پیروی بدون انعطاف از امور روزانه یا الگوها یا رفتار های کلامی یا غیر کلامی تشریفاتی(برای مثال پریشانی شدید در اثر کوچکترین تغییر، مشکل با تغییرات، نیاز به حفظ خط سیری ثابت در امور روزانه و یا خوردن یک غذا هر روز).

محدودیت فراوان در اثر علایق ثابت که در شدت یا مرکز توجه بودن غیر عادی هستند (برای مثال وابستگی  و تمایلات شدید به اشیاء غیر معمول،علایق افراطی محدود یا ثابت).

بیش واکنشی  یا کم واکنشی به درون داد حسی یا علایق غیر معمول در جنبه های حسی در محیط، نشان دادن بی تفاوتی به درد یا فشار، پاسخهای مغایر به صداها یا نسوج خاص و یا پاسخ افراطی به بوها یا لمس شدن، شیفتگی دیداری به نورها یا حرکت.

بیشترعلائم می بایستی در دوره های اولیه رشد مشاهده شود(اما ممکن است تا زمانی که نیاز های اجتماعی، ظرفیتهای محدود در این زمینه را نمایان سازد، به طور کامل آشکار نگردد.

علائم موجب آسیبهای مهم در امور اجتماعی، حرفه ای  یا دیگر زمینه های مهم در عملکرد فعلی فرد گردیده باشد.

این اختلالات به واسطه نقص در عملکرد هوش یا تاخیر در رشد کلی نمایان نمی شود(اختلالات رشدی هوشی).ناتوانی هوش و اختلال طیف اتیسم اغلب با هم رخ می دهد؛ و هردو همزمان نمایان می گردد.

توجه به این نکات الزامیست که آیا  اختلال، با آسیب هوشی یا بدون آسیب هوشی همراه باشد و توجه به این مهم که ناتوانی های عملکردی کودک مانند فقر ارتباط به خاطر اختلال هوش یا عقب ماندگی ذهنی نباشد. آیا با   آسیب زبانی یا بدون آسیب زبانی همراه می باشد. آیا اختلال، با یک عامل شناخته شده پزشکی یا شرایط ژنتیک یا عامل محیطی ارتباط دارد؟

اتیسم بر اساس سطح شدت، ارتباط اجتماعی، رفتارهای کلیشه ای و محدود شده در سه سطح رده بندی می شود.

اتیسم سطح ۳ (اتیسم شدید)

نیاز به حمایت و رسیدگی بسیار زیاد  نقص شدید درمهارتهای ارتباطات کلامی و غیر کلامی که منجر به آسیب شدید در کاربرد آن می گردد.محدودیت بسیار شدید در شروع تعاملات اجتماعی وحد اقل واکنش به محرکات اجتماعی دیگران. برای مثال یک شخص با کمترین کلمات گفتاری قابل فهم که به ندرت آغاز گر یک ارتباط است و وقتی ارتباط برقرار می کند از رویکرد های غیر معمول  برای برآورده کردن نیازهایش استفاده می کند و تنها به دستورالعملهای مشخص اجتماعی واکنش نشان می دهد. انعطاف ناپذیری رفتاری،مشکلات  فراوان در کنار آمدن با تغییرات یا دیگر رفتارهای تکراری و محدود که موجب تداخل در همه زمینه ها است.پریشانی و مشکل شدید در تغییر دادن فعالیت یا تمرکز(علایق یا خواسته ها)

اتیسم سطح۲ (اتیسم متوسط)

نیاز به حمایت قابل توجه نقایص مشخص در مهارتهای ارتباطی، اجتماعی،کلامی وغیر کلامی، آسیب های  اجتماعی آشکار  حتی با دریافت حمایت. محدودیت در آغاز تعاملات اجتماعی و کمترین واکنش یا واکنشهای غیر معمول به محرکات اجتماعی از جانب دیگران.برای مثال فردی که با جملات ساده صحبت می کند و تعاملات او محدود به علایق خاص و محدود خودش می شود، و تعاملات غیر کلامی بطور مشخص، عجیب و غریبی دارد. انعطاف ناپذیری رفتاری، مشکل در کنار آمدن با تغییرات یا دیگر رفتارهای تکراری و محدود که برای افراد ناآشنا با این اختلال نیز به اندازه کافی نمایان باشد و در عملکرد فرد در زمینه های کوناگون تداخل ایجاد نماید.آشفتگی و مشکل داشتن با تغییر تمرکز (خواسته ها و علایق) یا فعالیتها.

اتیسم سطح۱(اتیسم خفیف)

نیازمند به حمایت  بدون حمایت شدن  به موقع در تعامل اجتماعی دچار مشکل می شود که آسیبهای قابل توجهی در بر دارد. وجود مشکلاتی در آغاز تعامل اجتماعی و الگوهای واضحی از واکنشهای غیر عادی و ناموفق به محرکات اجتماعی دیگران دارد. ممکن است عدم تمایل به تعامل اجتماعی در آنها مشخص باشد. برای مثال فردی که توانایی صحبت کردن با جملات کامل را دارد و در تعامل اجتماعی درگیر می شود ولی در رد و بدل کردن گفتگو با دیگران شکست می خورد  و تلاشهای او برای دوست یابی عجیب و غریب است و بطور معمول با شکست مواجه می شود. عدم انعطاف رفتاری که موجب تداخلات بارز در عملکرد در زمینه های مختلف می گردد، دشواری در تعویض کردن فعالیتها.